आपल्या मातीत जे जे पिकतं ते आपण खावं
रानभाज्यांचे पोषणमूल्य
पावसाळ्याच्या काळात उगवणाऱ्या रानभाज्यांमध्ये अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे भरपूर प्रमाणात असतात. या भाज्यांच्या पानांचा रंग जसा गडद असतो, तशीच त्यांची चव थोडी तुरट किंवा कडू असते. मात्र, याच भाज्यांमध्ये पोषणमूल्य अधिक असल्यामुळे त्या आरोग्यासाठी अमूल्य ठरतात. करटुलसारख्या काटेरी फळ असणाऱ्या भाज्यांमध्ये नैसर्गिक जीवनसत्त्वे असल्यामुळे त्या पचनास सोप्या असतात. उकडून शिजवलेल्या भाज्यांमध्येही त्यांचे औषधी गुणधर्म कायम राहतात.
औषधी गुणधर्म असलेल्या भाज्या
आघाडा, माळा, पुननवर्वा, कर्डू, मोरंगी, दवणा, काटेसावर, नारई, वागोटी, टाकळा, आंबाडी, भोकर, खडकतेरी, भोवरी या भाज्यांमध्ये जस्त (झिंक), तांबे, कॅल्शियम याचे प्रमाण अधिक असते. यामुळे या भाज्या शरीरातील पोषणतत्त्वांची पूर्तता करण्यास सक्षम ठरतात. रानकेळी ही भाजी खोकल्यावर रामबाण उपाय आहे. या भाज्यांचे सेवन केल्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते, आणि शरीराला आवश्यक असणाऱ्या खनिजांची पूर्तता होते.
रानभाज्यांच्या सुरक्षिततेसाठी उपाय
काही रानभाज्यांमध्ये विषद्रव्ये असतात. त्यांची नेमकी ओळख पटवणे महत्त्वाचे आहे. जर योग्य ओळख नसेल तर त्यातून संसर्ग होण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे नेहमी जाणकारांच्या मार्गदर्शनाखालीच रानभाज्या गोळा कराव्या आणि आहारात समाविष्ट कराव्यात. रानभाज्यांमध्ये कोणत्याही प्रकारची रासायनिक खते किंवा कीटकनाशके वापरलेली नसतात. त्यामुळे त्या नैसर्गिक आणि सुरक्षित असतात. उकडून केलेल्या भाज्यांमध्ये मसाल्यांचा कमी वापर केल्यामुळे त्या अधिक आरोग्यदायी ठरतात.
रानभाज्या आणि त्यांचे फायदे
करटूल – काटेरी फळ असलेल्या या भाजीमध्ये जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. पचनासाठी ती सोपी आहे.
रानकेळी – खोकल्यावर रामबाण उपाय.
आंबाडी – पचनासाठी फायदेशीर आणि शरीरातील पाणी संतुलित ठेवणारी.
मोरणगी, दवणा – रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणाऱ्या.
नैसर्गिक आहाराची गरज
रानभाज्या ह्या मोसमी असल्यामुळे त्यांचा योग्य वेळी आहारात समावेश करणे महत्त्वाचे आहे. या भाज्यांना उकडून शिजवले तरी त्यांचे पोषणमूल्य टिकून राहते. मसाल्यांचा आणि तेलाचा कमी वापर करून तयार केल्यास या भाज्या अधिक लाभदायक ठरतात. त्यामुळे आरोग्याच्या दृष्टीने, प्रत्येकाने आपल्या दैनंदिन आहारात मोसमी रानभाज्यांचा समावेश करावा. यामुळे केवळ रोगप्रतिकारक शक्तीच वाढत नाही, तर शरीराला आवश्यक असणाऱ्या पोषणतत्त्वांची पूर्तता होते.
निष्कर्ष
"आपल्या मातीत जे जे पिकतं ते आपण खावं" हा विचार केवळ तात्त्विकच नाही, तर आरोग्यासाठीही महत्त्वाचा आहे. निसर्गाने आपल्याला दिलेल्या रानभाज्या आणि पालेभाज्यांमधील औषधी गुणधर्मांचा उपयोग करून घेतल्यास आपण बदलत्या ऋतूंशी सहज जुळवून घेऊ शकतो. अशा या रानभाज्या आपल्या आहाराचा भाग बनवून आरोग्य सुदृढ बनवण्याचा संकल्प करूया.
إرسال تعليق